I-Word Foundation
Yabelana ngaleli khasi



THE

I-WORD

Vol. 16 DECEMBER 1912 Cha 3

I-Copyright 1913 ka-HW PERCIVAL

UKUKHANYA KUKAKHISIMUSI

I-IT is ukuqala solstice ebusika. Imizila ekhanyayo engxenyeni eseningizimu yempumalanga idonsela ibutho ebusuku bese isitshela ukuthi inkosi ehamba phambili yosuku. Amafu abuthana njengoba usuku lugqoka futhi luphonsa izithunzi ezinde kunazo zonke zonyaka. Imithi ayinalutho, isitshalo siphansi, futhi ama-frost-darts ahlaba umhlabathi ongekho.

Kusihlwa kusiza; amafu ashintsha isibhakabhaka sibe yindawo yokuhola. Imimoya ihlabelela ingoma yokulila yokufa; esikhaleni esincane ngaphezu komhlaba womhlaba osentshonalanga, isibhakabhaka esibhakabhaka siphakamisa sisuka esiteji. Inkosi yokufa yezulu, umhlaba oshisa umlilo ugqoke isigqoko esibomvu, ugoba endaweni yokuthuthumela, ngaphesheya kwesigodi esihamba emagqumeni akude. Imibala iphela; amafu okuhola asondele ngaphezu kwakhe; imimoya ifa; umhlaba ubanda; futhi konke kuhlanganiswa emnyama.

Inhlekelele yesikhathi sonyaka wayo odlule yenziwe. Umuntu ocabangayo ubheka, futhi kuwo ubona inhlekelele yokuphila engokomfanekiso-nokubikezela kwakhe. Ubona ukungabi nalutho komzamo emjikelezweni ongapheli wokuphila nokufa, futhi ukudabuka kuwela phezu kwakhe. Ukuhluleka ukubeka phansi isisindo seminyaka bese edlula ekukhohliseni ukulala okungenalutho ukuphazamiseka. Kodwa akakwazi. Ukulimala komuntu okumbi kuyaphula ubuhlungu bokudabuka; futhi uzwa. Ukuphakamisa ukukhubazeka komuntu: Izinkohliso ezilahlekile, ubungane obuphukile, ukungabongi, ukuzenzisa, ukukhohlisa, kubonakala. Enhliziyweni yakhe ayikho indawo yalokhu. Uzizwa ubuhlungu bezwe bubuhlungu futhi bubopha ngenhliziyo ehlabayo yomuntu. Kuye umuntu uzwa ukukhala komuntu amandla okubona, ukuzwa, ukukhuluma. Impilo yesikhathi esedlule futhi iphila ukuza ukuthola izwi ngaphakathi kuye, futhi laba bakhuluma ngokuthula.

Indlela yelanga ibonisa impilo yomuntu: ngokuqinisekileyo ukuphakama-nokuthi ngabe isibhakabhaka siqhakazile yini, noma sidonsa-siyaqiniseka ukuthi singena ebumnyameni. Lokhu kube yinkambo kuwo wonke ama-aeon angenakubalwa futhi angase aqhubekele iminyaka engakaziwa. Ukuphila komuntu wonke kuwukukhukhumeza komoya, ukukhanya kwesikhashana. I-streak yokukhanya, i-enfleshed, i-costumed, ewela futhi isikhashana idlala esigabeni; khona-ke uyathuthumela, ichithe futhi ingabonakali. Ufika-akazi ukuthi uvelaphi. Uyadlula-kuphi? Ingabe umuntu ozelwe ukukhala, ukuhleka, ukuhlupheka nokujabulela, ukuthanda, kuphela ukuthi kufanele afe? Isiphetho somuntu siyakufa njalo na? Imithetho yemvelo ifana nabo bonke. Kukhona indlela endabeni yokutshala etshani. Kodwa utshani utshani yinsimbi yotshani. Indoda yindoda. Umhlanga utshani uyaqina futhi ubune; akubuze imibuzo yelanga noma iqhwa. Umuntu uyabuza ngesikhathi ehlupheka, ethanda futhi efa. Uma engaphenduliwe, kungani kufanele aphendule? Amadoda aye abuza phakathi neminyaka. Noma kunjalo, ayikho impendulo engaphezu kokuthi i-echo emgqonyeni we-blade's rustle. Imvelo ibeletha umuntu, bese imphoqa ukuba enze amacala avuzayo ngokuhlupheka nokufa. Ingabe imvelo enomusa kufanele isetshenziswe futhi ichithe? Othisha bakhuluma okuhle nokubi, kokulungile nokungalungile. Kodwa yini okuhle? yini embi? yiliphi ilungelo? yikuphi okungahambi kahle? ngubani owaziyo? Kumelwe kube khona ukuhlakanipha kule ndawo yonke yomthetho. Ingabe ukubuza umuntu kuyohlale kungaphenduliwe? Uma ukuphela kwakho konke kungukufa, kungani lokhu kuthokoza nokubuhlungu kokuphila? Uma ukufa kungapheli konke kumuntu, uzozi kanjani nokuthi uzofa nini?

Kukhona ukuthula. Njengoba i-twilight ikhula, i-snow flakes ivela enyakatho. Bahlanganisa amasimu afriziwe futhi bafihle ithuna elangeni entshonalanga. Bafihla ukungabi nhlobo komhlaba futhi bavikele impilo yabo yesikhathi esizayo. Futhi ekuphumuleni kuphendula imibuzo yomuntu.

O, umhlaba osizi! O umhlaba okhathele! indlu yokudlalwa emidlalweni yezemidlalo, neyeshashalazi elinegazi enezigebengu ezingenakubalwa! O mpofu, ungathokozi, umdlali wemidlalo, umenzi wezingxenye ozenzayo! Omunye unyaka udlulile, omunye ufika. Ubani ofa? Ubani ohlala? Ubani ohleka? Ngubani okhalayo? Ubani onqobayo? Ubani olahlekelwa, isenzo siphelile nje? Yayiyini izingxenye? Uhlukumezi onobudlova, nompofu ocindezelekile, ongcwele, isoni, idoti, kanye nenhlakanipho, yizingxenye ozidlalayo. Izambatho ozigqokayo, zishintsha ngezigcawu ezishintshayo kwisenzo ngasinye esiphumelelayo sokubonisa okuqhubekayo kokuphila, kodwa uhlala abadlali abambalwa-abadlali abambalwa badlala kahle, futhi bambalwa bazi izingxenye zabo. Noma nini kumele wena, umlingisi ompofu, ufihliwe wena nabanye, ezembatho zezingxenye zakho, ufike esiteji futhi udlale, uze ukhokhe futhi wamukele inkokhelo yesenzo ngasinye ezingxenyeni odlalayo, uze usebenze isikhathi sakho wathola inkululeko emdlalweni. Umuntu ompofu! umlingisi omkhulu noma ongathandi! ungajabuli ngoba awukwazi, ngoba ngeke ufunde ingxenye yakho-futhi ngaphakathi kwayo uhlale uhlukile.

Umuntu utshela izwe ukuthi ufuna iqiniso, kodwa unamathele futhi ngeke aphenduke emangeni. Umuntu uyamemeza ngokuzwakalayo ukukhanya, kodwa uyanqamuka lapho ukukhanya kuvela ekuholeni ebumnyameni. Umuntu uvala amehlo akhe, amemeza ukuthi akakwazi ukubona.

Lapho umuntu ebuka futhi evumela izinto ukuba zikhanyise, ukukhanya kuzobonisa okuhle nokubi. Kuyini kuye, lokho okufanele akwenze, okuhle, kulungile, kungcono kakhulu. Konke okunye, kuye, kubi, akulungile, hhayi okungcono kakhulu. Kufanele ivumeleke.

Othanda ukubona uzobona, futhi uzoqonda. Ukukhanya kwakhe kuyombonisa: "Cha," "Makube," "Akuyona into engcono kakhulu." Uma umuntu elalela "cha" futhi angazi ukuthi "yebo," ukukhanya kwakhe kuzombonisa: "Yebo," " lokhu, "" Lokhu kungcono kakhulu. "Ukukhanya ngokwayo kungabonakali, kodwa kuzobonisa izinto njengoba kunjalo. Indlela iyacaca, lapho umuntu ethanda ukukubona-futhi ulandele.

Indoda iyimpumputhe, isisithulu, iyisimungulu; kodwa wayezobona nokuzwa nokukhuluma. Umuntu uyimpumputhe futhi, esaba ukukhanya, ubheka ebumnyameni. Ungumuntu oyisithulu ngoba, lapho elalela izinzwa zakhe, uqeqesha indlebe yakhe ekuhlanganeni. Uyisimungulu ngoba uyimpumputhe futhi uyisithulu. Ukhuluma ngama-phantom kanye nokuphazamiseka kwemvelo futhi uhlala engacacisi.

Zonke izinto zibonisa ukuthi ziyini, kulowo obona. Ukungaboni muntu akukwazi ukutshela okufana nomuntu wangempela. Zonke izinto zimemezela izimo zabo namagama, kulowo ozwayo; Umuntu ongezwayo akakwazi ukuhlukanisa imisindo.

Umuntu uzofunda ukubona, uma ebheka ukukhanya; Uzofunda ukuzwa, uma elalela iqiniso; uyoba namandla okuveza inkulumo, lapho ebona futhi ezwa. Lapho umuntu ebona futhi ezwa futhi ekhuluma ngokungenakulimaza kwamandla, ukukhanya kwakhe ngeke kwehluleke futhi kuzomenza azise ukungabi nokufa.