I-Word Foundation
Yabelana ngaleli khasi



THE

I-WORD

JULY 1908


I-Copyright 1908 ka-HW PERCIVAL

AMADODA NABANGANE

Ungangitshela lutho mayelana nemvelo yomlilo noma ilangabi? Kulokhu kubonakala sengathi kuyinto engavamile kakhulu. Angikwazi ukuthola ulwazi olwanelisayo ezincwadini zesayensi.

Umlilo umoya welangabi. Ilangabi liwumzimba womlilo.

Umlilo uyisici sokushayela esinikeza amandla kuyo yonke imizimba. Ngaphandle komlilo yonke imizimba ibiyolungiswa inganyakazi—okuyinto engenakwenzeka. Umlilo uwukuthi emzimbeni ngamunye ophoqelela izinhlayiya zomzimba ukuba zishintshe. Kumuntu, umlilo usebenza ngezindlela ezihlukahlukene. Isici somlilo singena ngokuphefumula nasegazini. Ishisa izicubu zemfucumfucu ezithwalwa yigazi futhi zikhishwe ngemigudu yokukhipha indle, njengezimbotshana, amaphaphu kanye nomsele wamathumbu. Umlilo udala ukuthi i-astral, i-molecular, idale umzimba womzimba ukuthi uguquke. Lolu shintsho oluqhubekayo lukhiqiza ukushisa emzimbeni. Umlilo nomoya-mpilo, umzimba omkhulu lapho umlilo ubonakala khona, uvuselela izifiso, ubangele ukuqhuma kwentshiseko nentukuthelo, oshisa umzimba we-astral futhi usebenzise amandla ezinzwa. Isenzo esinjalo somlilo siyisisekelo futhi sihambisana nomfutho wemvelo.

Kukhona omunye umlilo, owaziwa abanye ngokuthi umlilo we-alchemical. Umlilo we-alchemical weqiniso ngumlilo wengqondo emcabangweni, omelana nemililo eyisisekelo nezilawuli futhi uziphoqa ukuthi zivumelane nomklamo ohlakaniphile njengoba kunqunywa ingqondo; kanti, lapho ingalawulwa ngumuntu, imililo eyisisekelo yesifiso, inkanuko nentukuthelo, ilawulwa ingqondo yendawo yonke, okungukuthi, ingqondo emvelweni, engahlukanisiwe—okuthiwa uNkulunkulu, imvelo, noma uNkulunkulu osebenza ngokwemvelo. Umuntu, njengomqondo womuntu ngamunye, osebenza emililo eyisisekelo futhi ebaphoqa ukuthi bahambisane nomklamo okhaliphile, kubenza bangene ezinhlanganisela ezintsha futhi kucatshangelwa umphumela wokuhlanganiswa kwemililo eyisisekelo. Ngokucabanga nangomcabango imililo yomzimba kanye nezinto eziyisisekelo kunikezwa ifomu emhlabeni ongabonakali. Lezi zinhlobo zemicabango ezisemihlabeni engabonakali ziphoqelela izinto ezimbi ukuthi zizivumelanise namafomu.

Ezinye zezici zomlilo nelangabi ziwukuthi kuyashisa, ukuthi akukho nanini nanini kuhlala kunjalo, ukuthi kuhlukile kunoma yisiphi esinye isenzakalo esikwaziyo, ukuthi kunikeza ukukhanya, ukuthi zikhipha intuthu, ukuthi zishintsha izimo. ngokuwanciphisa abe umlotha, ukuthi ngelangabi, umzimba wawo, umlilo uvela ngokuzumayo njengoba unyamalala, ukuthi njalo ukhuphukela phezulu futhi ukhonjwe. Umlilo esiwubonayo yileso simo lapho umoya womzimba, oboshelwe yizinto ezimbi kakhulu, ukhululiwe bese ubuyela esimweni sawo sakudala. Endizeni yawo, emhlabeni wawo, umlilo ukhululekile futhi uyasebenza, kepha ngesikhathi sokubonakaliswa ngokuqhamuka kwesenzo somlilo siyancishiswa futhi silawuleke futhi ekugcineni sigcinwe ngaphakathi kwemizimba engumoya, ngoba umlilo ungumlilo. umoya emizimbeni yonke. Umlilo obanjwe yi-gross matter esingawubiza ngokuthi umlilo ocashile. Lomlilo ocashile ukuyo yonke imibuso yemvelo. Umlilo ocashile, nokho, usebenza kakhulu kweminye yeminyango yombuso ngamunye kunakweminye iminyango yombuso ofanayo. Lokhu kuboniswa insengetsha nesibabule kumaminerali, ngokhuni oluqinile notshani embusweni wemifino kanye namafutha nesikhumba emizimbeni yezilwane. Umlilo ocashile nawo uketshezi oluthile, njengamafutha. Umzimba ovuthayo udinga ukuba khona kuphela komlilo osebenzayo ukuze uvuse futhi ukhulule ocashile ejele lawo. Lapho nje uvuswa, umlilo ocashile ubonakala isikhashana, bese udlulela emhlabeni ongabonakali ovela kuwo.

Umlilo ungenye yezinto ezine ezaziwa yibo bonke abasebenzelana nemimoya. Umlilo uyimilingo eminingi yezakhi. Akukho nesisodwa sezakhi ezaziwa njengomlilo, umoya, amanzi nomhlaba esibonakala ngeso, ngaphandle kwesimo esibi kakhulu saleyo sakhi. Ngakho-ke sibona kuphela izigaba eziphansi kakhulu noma izici zezakhi esivame ukukhuluma ngazo njengomhlaba, amanzi, umoya nomlilo. Isici ngasinye kwezine siyadingeka ekwakhiweni kwezinto ezibonakalayo, futhi isici ngasinye sivezwa ngokuhlobana nesinye ngasinye. Njengoba i-particle ngayinye yento ebonakalayo ibamba izakhi ezine ekuhlanganisweni ngezilinganiso ezithile, i-elementi ngayinye kwezine ibuyiselwa esimweni sayo sokuqala ngokushesha nje lapho inhlanganisela ihlukana. Umlilo yilowo ovame ukuhlukanisa inhlanganisela futhi ubangele izakhi ezingene kunhlanganisela ukuthi zibuyele ezimeni zazo zangempela. Uma kubaswa umlilo, okuyiyona nto eyinhloko emizimbeni evuthayo, kubonakala sengathi uyadlula. Ngokudlula emhlabeni kwenza izakhi zomoya, amanzi nomhlaba zibuyele emithonjeni yazo eminingana. Umoya obuyayo namanzi kubonakala entuthuni. Leyo ngxenye yentuthu engumoya, futhi ebonakala ngokuvamile lapho kuthuthumela intuthu, ngokushesha iba ingabonakali. Leyo ngxenye yentuthu okungamanzi ibuyela emanzini ngenxa yomswakama, nayo ilenga emoyeni, bese ingabonakali. Okuwukuphela kwengxenye esele ingxenye enkulu kunazo zonke yesici somhlaba, esisotheni nasemlotheni. Ngaphandle komlilo ocashile kunomlilo wamakhemikhali obonakala ngokugqwala kwamakhemikhali athile ahlangana namanye amakhemikhali, umoya-mpilo omuncwa igazi, nayimvubelo ebangela ukugayeka kokudla. Bese kuba nomlilo we-alchemical okhiqizwa umcabango. Isenzo somlilo we-alchemical wokucabanga kubangela isifiso esibi sokudluliselwa ohlelweni oluphakeme lwesifiso, esiphinde sicwengwe futhi sifakwe ngaphansi kwezifiso ezingokomoya, konke ngomlilo womcabango we-alchemical. Bese kuba nomlilo ongokomoya onciphisa zonke izenzo nemicabango ibe ulwazi futhi wakhe umzimba womoya ongafi, ongase ufanekiselwe umlilo ongokomoya.

 

Iyini imbangela yomlilo omkhulu, njengomlilo wasemathafeni nemililo ebonakala iqhamuka kanye kanye ezingxenyeni ezahlukene zedolobha, futhi yini ukusha okuzenzakalelayo.

Ziningi izimbangela ezibangela ukuqubuka komlilo, kodwa lezi zimbangela eziningi zimelelwe imbangela esheshayo yokuqubuka komlilo, okuwukuba khona kwesici somlilo ngaphambi kokuba ilangabi livele. Kufanele kuqondwe ukuthi umlilo njengento ekwazi ukuhlanganisa nezinye izakhi, endizeni yomlilo, noma kwezinye izindiza. Ngokuhlanganisa izakhi ezahlukene sithola imiphumela eqondile. Uma isici somlilo sikhona ngamandla amakhulu sibusa ezinye izakhi ezikhona futhi iziphoqa ukuba zithungele ngokuba khona kwayo okunamandla. Ubukhona besici somlilo buvusa umlilo emizimbeni engomakhelwane futhi ngelangabi lesikhashana into yomlilo eboshiwe idlulela emuva emthonjeni wayo wangempela. Ilangabi eligxumela phezulu lisetshenziswa umlilo owuvusayo ukuze ungene emhlabeni ngelangabi. Lapho isici somlilo sibusa umkhathi ngamandla anele sisebenza kuzo zonke izinto ezivuthayo; khona-ke ngokucasuka nje, njengokuklwebhana, le ndaba igqamuka amalangabi. Imililo yasePrairie noma yehlathi ingase ibangelwe umlilo wekamu labahambi, noma imisebe yokushona kwelanga, futhi i-incendiarism ingase ibe imbangela yokushiswa kwedolobha elikhulu, nokho lokhu akuzona neze imbangela eyinhloko ngaso sonke isikhathi. Kungenzeka ukuthi umuntu ngokuvamile uye waqaphela ukuthi umzamo wokubasa umlilo ngaphansi kwezimo ezivumayo ngokuvamile ulandelwa ukwehluleka ngokuphelele, kuyilapho, ukujikijelwa kodondolo lukamentshisi olukhazimulayo esikhumulweni semikhumbi, noma endaweni engenalutho yesakhiwo esikhulu lapho kungabonakali khona lutho. ekhona ezosha kalula, nokho umlilo usungulwe uthi lukamentshisi olukhazimulayo futhi usakazeke ngokushesha kangangokuthi ushise isakhiwo sonke, kungakhathaliseki ukuthi mikhulu kangakanani imizamo yokusisindisa. Ukuqubuka komlilo okudle amadolobha amakhulu kudalwe kakhulu ukuba khona kwesici somlilo kuzo zonke izimo ezinjalo, noma ngabe ziningi ezinye izimbangela ezinomthelela.

Ukushiswa okuzenzakalelayo kuthiwa ukuhlangana ngokushesha kwento evuthayo nomoya-mpilo. Kodwa imbangela ngokuyinhloko ibangelwa ukulungiswa kwezinto eziphikisanayo ezivuthayo eziheha isici somlilo. Ngakho, ukungqubuzana phakathi kwezinto ezimbili ezivuthayo, njengamafutha namanikiniki, kulandelwa ukuhlangana okuzumayo kwendaba nomoya-mpilo osemoyeni; lokhu kudala isici somlilo, esiqala into evuthayo.

 

Zakhiwa kanjani izinsimbi ezifana negolide, ithusi nethusi?

Kunezinsimbi eziyisikhombisa, ngezinye izikhathi ezibizwa ngokuthi izinsimbi ezingcwele. Ngayinye yalezi zingamandla ancipha futhi avalelwe ejele, ukukhanya noma ikhwalithi ephuma kwesinye sezindikimba eziyisikhombisa zokukhanya esizibona emkhathini futhi sibize amaplanethi. Amandla, noma ukukhanya, noma ikhwalithi, yaleyo mizimba esiyibiza ngokuthi amaplanethi ikhangwa umhlaba nenyanga yawo. Lawa mandla ayaphila futhi abizwa ngokuthi imimoya eyisisekelo yezakhi noma amaplanethi. Umhlaba nenyanga yawo unikeza umzimba kanye nesimo emandleni ayisisekelo. Izinsimbi zimelela izigaba noma amadigri ayisikhombisa amandla ayisisekelo okufanele adlule kuzo embusweni wamaminerali ngaphambi kokuba abe nebhizinisi elihlukile futhi adlulele emibusweni ephakeme yemvelo yemvelo. Kuningi ukusetshenziswa okungase kusetshenziswe izinsimbi eziyisikhombisa. Ukwelashwa kungenziwa kanye nezifo ezilethwa ukusetshenziswa noma ukusetshenziswa kabi kwezinsimbi. Izinsimbi zinezimfanelo ezinikeza ukuphila nezibulalayo. Okunye kwalokhu kungase kukhishwe, ngokuqaphela noma ngokungazi, lapho izimo ezithile zibusa. Kungaba yi-pedantic ukunikeza ukuhleleka kokuqhubeka kwezinsimbi kanye nezici zazo ezihambisanayo, nakuba sasiphethe amaqiniso, ngoba, nakuba kukhona ukuqhubekela phambili okuhlelekile kusuka kusimo kuya esimweni samandla okuqala asebenza ngokusebenzisa izinsimbi, lo myalelo wawungeke usetshenziswe yibo bonke abantu ngokufanayo; okungase kuzuzise omunye kungaba yinhlekelele komunye. Umuntu ngamunye, nakuba akhiwe ngokohlelo olufanayo, ekubunjweni kwakhe izimfanelo ezithile ezihambisana nemimoya eyisisekelo yezinsimbi; ezinye zazo zinenzuzo, ezinye ziyi-inimical. Nokho, ngokuvamile, igolide limelela isigaba esiphezulu sokuthuthuka phakathi kwezinsimbi. Izinsimbi eziyisikhombisa okukhulunywa ngazo yithini, igolide, imercury, ithusi, umthofu, isiliva nensimbi. Lokhu kubala akufanele kuthathwe njengokulandelana kwenqubekelaphambili, noma ukuhlehla.

Izinsimbi ezisetshenziswa kakhulu ezikhathini ezedlule akuzona ezivame kakhulu njengamanje. Igolide silibheka njengeliyigugu kakhulu kwezinsimbi eziyisikhombisa, nakuba lingelona usizo kakhulu. Singalikhipha kalula igolide namuhla kunensimbi. Ezinsimbi, insimbi iyona edingeka kakhulu empucukweni yethu, njengoba ingena kuzo zonke izigaba zempilo yezimboni, njengokwakhiwa kwezakhiwo eziphakeme, ukusebenza kokwakhiwa kanye nokusetshenziswa kwemikhumbi, izitimela, izinjini, amathuluzi, izitsha zasendlini kanye nefenisha. . Isetshenziselwa izinjongo zokuhlobisa, futhi ibalulekile futhi ibalulekile kwezokwelapha. Ezinye izimpucuko zidlule ezikhathini zazo ezihlukene, ezaziwa ngelegolide, isiliva, ithusi (noma ithusi) nenkathi yensimbi. Abantu basemhlabeni, ngokujwayelekile, basenkathini yensimbi. Yinkathi enzima futhi eshintsha ngokushesha kunanoma iyiphi enye. Esikwenzayo manje kuzosithinta kahle kakhulu kunakunoma iyiphi enye iminyaka ngoba izinto zihamba ngokushesha enkathini yensimbi kunanoma iyiphi enye. Izimbangela zilandelwa imiphumela yazo ngokushesha okukhulu ensimbi kunanoma iyiphi enye iminyaka. Izimbangela esizimisayo manje zizodlulela enkathini ezolandela. Inkathi okufanele ilandelwe yinkathi yegolide. EMelika lapho umjaho omusha usungulwa khona sesiwungenele.

Izinsimbi eziyisikhombisa ezibalwe lapha zibalwe phakathi kwezici ezingamashumi ayisikhombisa eziyinqaba ezithunyelwe futhi zadwetshwa isayensi yesimanje. Ngokuphathelene nendlela akhiwe ngayo sithe amandla, izibani, noma izimfanelo ezivela emizimbeni eyisikhombisa emkhathini, ebizwa ngokuthi amaplanethi, zikhangwa umhlaba. Umhlaba uhlela ukukhanga kazibuthe futhi, ngenxa yezimo ezikhona, kukhona la mandla akhuphuka kancane kancane akhiwa ngokunyuka, enze inhlayiya ezinhlayiyeni ngaphakathi kwebhande lamagnetic eliheha amandla. Ibutho ngalinye kwayisikhombisa laziwa ngombala walo othile kanye nekhwalithi kanye nendlela izinhlayiya ezilala ngayo ndawonye. Isikhathi esisithathayo sokwakhiwa kwanoma iyiphi insimbi sincike ezimweni ezikhona, njengoba igolide lingakhiqizwa ngesikhathi esifushane kakhulu lapho zonke izimo ezidingekayo zikhona.

Umngani [HW Percival]