I-Word Foundation
Yabelana ngaleli khasi



THE

I-WORD

FEBRUARY 1913


I-Copyright 1913 ka-HW PERCIVAL

AMADODA NABANGANE

Umuntu angaphila yini, aqedele imisebenzi yakhe, afe kumpilo engaphezu kweyodwa phakathi nesikhathi esabiwe seminyaka kulo mhlaba?

Yebo; angakwazi. Iqiniso lokuphindukuzalwa liyanikezwa embuzweni. Ukuphindukuzalwa—njengemfundiso, ukuthi umuntu, okubhekwa njengengqondo, ungena emzimbeni wenyama wenyama ukuze afunde izinto ezithile futhi enze umsebenzi othile emhlabeni kuleyo mpilo, bese eshiya umzimba wakhe ofayo ngemva kwalokho, futhi ngemva kwalokho isikhathi ethatha omunye umzimba wenyama, bese kuba omunye futhi eminye kuze kube yilapho umsebenzi wakhe usuphelile, ulwazi lutholwa futhi uphothula esikoleni sokuphila—ukuphindukuzalwa kwamukelwa njalo yilabo abaye babamba imfundiso futhi bayisebenzisa ekuchazeni ukungalingani kuzo zonke izici zezingane zabazali abafanayo, kanye nokwabesilisa nabesifazane ababaziyo abanezikhundla ezihlukene empilweni futhi abahlukene ekuthuthukisweni kwesimilo, kungakhathaliseki ukuthi bazalwa yiphi, indawo kanye namathuba.

Nakuba yake yaziwa, nokho emakhulwini amaningi eminyaka imfundiso yokuphindukuzalwa ibingaziwa empucukweni nasezimfundisweni zaseNtshonalanga. Njengoba ingqondo ijwayelana kakhulu nesihloko ngeke nje ibambe ukuphindukuzalwa njengesiphakamiso, kodwa izokuqonda njengeqiniso, lokho ukuqonda bese kuvula imibono emisha nezinkinga zokuphila. Umbuzo ubuzwa ngombono ohlukile kunalowo ovame ukubekwa. Kuyaye kuqondwe ukuthi uma ingqondo inomunye umzimba wenyama oyilungiselwe yona, bese iba yinyama, ivele ithathe lowo mzimba iqhubeke nomsebenzi wayo kanye namava lapho ingqondo yashiya khona empilweni yokugcina, njengoba umakhi enezela ezinye izitini labo ayebabeke emsebenzini ngayizolo, noma njengomgcini wamabhuku ezimali uphatha izimali zakhe zokudonswa kwemali kanye namakhredithi esethi yezincwadi azibophezele kuzo. Lokhu kuthinta iningi, mhlawumbe, lalabo abaphilayo. Bangena ekuphileni nemithwalo yabo futhi badabula kukho ngokuthukuthela, njengezimbongolo ezinemithwalo yabo, noma bayamelana futhi bakhahlele imisebenzi nakho konke nje jikelele, futhi bayenqaba ukwamukela nokuthwala imithwalo yemfanelo, njengeminyuzi ehlubukayo futhi ijikijele futhi ikhahlela imithwalo yabo. nanoma yini eza endleleni yabo.

Izingqondo ezifakwe eNtshonalanga zinohlelo oluhlukile kwezaseMpumalanga, njengoba kuboniswa ukushuba kwempucuko, izinto eziqanjiwe, intuthuko, izindlela ezishintshayo nemisebenzi yangaleso sikhathi, eNtshonalanga. Ukucindezeleka nokucindezeleka kungase kube kukhulu manje kunakudala; kodwa ngenxa yokuqina kwezinto kuningi okungenziwa manje kunalokho obekungenziwa esikhathini esidlule.

Izikhathi nezimo kungase kubeke imingcele emsebenzini womuntu, kodwa umuntu angasebenzisa izikhathi nendawo ukuze enze umsebenzi wakhe. Indoda ingase idlule ekuphileni ngokuzenzekelayo, noma ingase ivuke ekungabonakali futhi ibe umlingisi ovelele emlandweni womhlaba futhi inikeze umsebenzi omude kubabhali bayo bokuphila. Umlando wendoda ungabhalwa etsheni lakhe lengcwaba ngokuthi: “Nansi isidumbu sikaHenry Jinks. Wazalelwa kuleli lokishi ngo-1854. Wakhula, washada, waba nguyise wabantwana ababili, wathenga futhi wathengisa izinto ezithengiswayo, wafa,” noma umlando ungase ube ngolunye uhlelo, njengoluka-Isaac Newton noma u-Abraham. Lincoln. Umuntu onyakazayo, futhi ongalindi lokho okuthiwa yizimo ukuze amgudluze, ngeke abe nemingcele abekwe yona. Uma umuntu ethanda ukwenza njalo, angase aphume esigabeni esithile sempilo aye kwesinye, futhi asebenze kuleso sigaba angene kwesinye, njengoba kwenza uLincoln; futhi uma eqhubeka nokusebenza, ezimisele ukwenza okuthile emhlabeni futhi eqondiswa yizisusa ezinhle, uyoba nomsebenzi othile omkhulu aphathiswe wona, ngokwenza lokho engeke azenzele yena kuphela umsebenzi wezimpilo eziningi kodwa uyokwenza umsebenzi. okomhlaba; futhi uma kunjalo umhlaba empilweni yakhe yesikhathi esizayo uyoba usizo esikhundleni sokuba yisithiyo kuye nasemsebenzini wakhe. Lokhu kusebenza kuwo wonke umlingisi osesidlangalaleni owenze umsebenzi futhi wadlulisa ukusuka kwesinye isiteshi sempilo ukuya kwesinye.

Kodwa kukhona amadoda okuthi, kungakhathaliseki indawo azalelwa kuyo noma isiteshi empilweni, aphila impilo yangaphakathi. Le mpilo yangaphakathi yendoda ayivamisile ukuphumela obala, futhi akuvamile ukuba yaziwe kubantu abajwayelene nayo. Njengoba umuntu engase adlule eziteshini eziningi empilweni yomphakathi, ukuzuzwa kwanoma yisiphi esinye sazo okungaba umsebenzi wempilo yomunye umuntu, ngakho-ke umuntu ophila impilo yangaphakathi empilweni eyodwa angakwazi ukufunda lezo zifundo kuphela futhi enze lowo msebenzi. okwakuhloswe ukuthi awufanele kulokho kuphila, kodwa angase afunde futhi enze umsebenzi owawuyomthatha okunye ukuphindukuzalwa ukuze awufeze, uma wenqabile noma wehluleka ukwenza umsebenzi wakhe wokuqala awabelwe.

Kuncike endodeni, nokuthi uzimisele ukwenzani. Ngokuvamile isikhundla sendoda noma indawo ezungezile iyashintsha lapho kuqedwa umsebenzi othile nangokulungela ukuqala omunye, nakuba lokhu kungenjalo ngaso sonke isikhathi. Ushintsho ngalunye lomsebenzi noma umlingiswa lungase lufanekisele ukuphila okuhlukile, nakuba kungase kungalingani ngaso sonke isikhathi nomsebenzi wawo wonke umuntu. Umuntu angazalelwa emkhayeni wamasela futhi aphoqeleke ukuba asebenze nawo. Kamuva angase abone ububi bokweba futhi ayishiye ukuze enze umsebenzi wokwethembeka. Angase ashiye ukuhweba ayolwa impi. Angase ekupheleni kwawo angene ebhizinisini, kodwa afise ukuzuza okungahlangene nebhizinisi lakhe; futhi angase abone okuningi akufisayo. Izinguquko ekuphileni kwakhe zingase zibonakale zibangelwa izimo lapho ephonswe kuzo, futhi lezi zibangelwa izenzakalo zengozi. Kodwa babengekho. Ushintsho ngalunye ekuphileni okunjalo lwalungenzeka ngenxa yesimo sakhe sengqondo. Isimo sakhe sengqondo sadala noma savula indlela yesifiso, futhi kwanikezwa ithuba lokwenza ushintsho. Isimo sengqondo siletha noma sivumela izinguquko zomuntu ezimweni zokuphila. Ngesimo somqondo wakhe umuntu empilweni eyodwa angenza umsebenzi wezimpilo eziningi.

Umngani [HW Percival]