I-Word Foundation
Yabelana ngaleli khasi



IDEMOCRACY IS SELF-GOVERNMENT

UHarold W. Percival

INGXENYE I

UKUBULALA NEMPI

Ukubulala kuwukubulala umuntu ongazange azame ukubulala. Ukubulala obulalayo noma ozama ukubulala akukhona ukubulala; wukuvinjwa kokunye ukubulawa kwalowo mbulali.

Impi eyenziwa ngabanye abantu kwabanye abantu iwukubulala kwezizwe noma kwesizwe, futhi abantu abasusa impi kufanele balahlwe njengababulali.

Izikhalo zanoma yiluphi uhlobo kufanele zixazululwe ngezingxoxo noma izixazululo ngaphansi kwamajaji okuvunyelwene ngawo; izikhalo azisoze zalungiswa ngokubulala.

Ukubulala abantu noma isizwe kuyicala elingenakuthethelelwa empucukweni, libi kakhulu kunokubulawa komuntu. Ukubulala ngempi ukubulawa komuntu oyedwa kwabanye abantu ngezibalo zababulali abahleliwe ababulala abanye abantu ukuze baphange futhi babuse labo abanye futhi baphuce impahla yabo.

Ukubulala umuntu kuyicala eliphambene nomthetho nokuphepha kanye nokuhleleka komphakathi wendawo; isisusa sombulali singaba noma singabi ukweba. Ukubulala abantu kuphambene nomthetho nokuphepha nokuhleleka komphakathi wezizwe; isisusa saso, nokho sitholakele, sivame ukuphanga. Impi enolaka ihlasela okubalulekile nezimiso zempucuko. Ngakho-ke, ukulondoloza impucuko kuwumsebenzi wazo zonke izizwe eziphucuzekile ukuba zilungele ukubhekana nokucindezela noma yibaphi abantu noma amaqembu alwayo, ngendlela efanayo njengoba imithetho yedolobha ibhekana nanoma yimuphi umuntu ozama ukubulala noma ukugqekeza noma ukweba. Lapho isizwe siphendukela empini futhi sibe isigebengu empucukweni, kufanele sicindezelwe ngamandla. Ilahlekelwa amalungelo alo esizwe futhi kufanele ilahlwe njengabantu noma isizwe esiyisigebengu, ibekwe ngaphansi kokuvinjelwa futhi iphucwe amandla ayo kuze kube yilapho ngokuziphatha kwayo ibonisa ukuthi ingase ithenjwa ngamalungelo esizwe phakathi kwezizwe eziphucuzekile.

Ukuze kuphephe impucuko yomhlaba kufanele kube nentando yeningi yezizwe: njengoba manje kungaba nentando yeningi e-United States.

Njengoba kuthiwa isintu saphuma esimweni sonya saba yimpucuko njengoba izizwe, ngokufanayo, izizwe ezibizwa ngokuthi ziphucuzekile zisanda kuphuma ebulwaneni phakathi kwezizwe zingena esimweni sokuthula phakathi kwezizwe. Esimeni sonya isixhwanguxhwangu esinamandla sasikwazi ukuthatha ikhanda noma ukhakhayi lomfowenu oyisixhwanguxhwangu siluphakamisele phezulu ukuze sibukwe, sibe nomona futhi esatshwe futhi sithakaselwe ngezinye izixhwanguxhwangu futhi situswe njengeqhawe noma iqhawe elikhulu. Uma kukhulu ukubulawa kwezisulu zakhe, waba iqhawe-iqhawe nomholi.

Ukubulala nobudlova bekulokhu kuwumkhuba wezizwe zomhlaba. Izibusiso nezinzuzo zamakhulu eminyaka ezolimo nokukhiqiza, ucwaningo, izincwadi, ukusungulwa, isayensi nokutholwa kanye nokuqoqwa kwengcebo manje sekusetshenziswa izizwe ngokubulalana nokubhubhisana. Ukuqhubeka kwalokhu kuzophela ekubhujisweni kwempucuko. Isidingo sifuna ukuba impi nokuchitheka kwegazi kume futhi kuvuleke ukuthula. Umuntu akakwazi ukubuswa ukusangana nokubulala; umuntu angabuswa ngokuthula nangokucabanga kuphela.

Phakathi kwezizwe i-United States yaziwa njengeyabantu bayo abangafisi ukunqoba nokubusa abanye abantu. Ngakho-ke, makuvunyelwane ngokuthi i-United States of America ibe yisizwe phakathi kwezizwe ezizosungula intando yeningi yabantu bayo ukuze ubuhle bombuso wayo bubonakale kangangokuthi abantu bezinye izizwe bazokwamukela intando yeningi uhlobo olungcono kakhulu lukahulumeni, futhi kuze kube sekugcineni kube khona intando yeningi yezizwe.

Ngaphambi kokuthi i-United States icele intando yeningi yazo zonke izizwe, kumele yona ngokwayo ibe yintando yeningi, ukuzibusa.