I-Word Foundation
Yabelana ngaleli khasi



THE

I-WORD

Vol. 22 MARCH 1916 Cha 6

I-Copyright 1916 ka-HW PERCIVAL

IZINHLOBO EZINGAPHAMBI ABANTU

(Iyaqhubeka)
Igugu Elitholakala Ngama-Elementals

Amatshe agqamile angatholakala emgomeni ofanayo. Ngokubatholela okuyisisekelo kulandela isicelo salowo onophawu oluyala usizo lomoya. Labo abanganikezwa mandla ngemilingo kusukela ekuthweni kwento enophawu lwangempela, futhi, noma kunjalo, bathola izimayini, bathola amagugu noma amatshe ayigugu, bathola lokho abakuthola kumuntu wabo okuheha futhi kuhambelana izinto eziyisisekelo noma zamatshe.

Ukwenza Umuntu Angabonakali

Amandla okwenza umuntu azibonakalise esetshenziswa lapho elemental, imvamisa isisekelo somlilo, ibizelwa ukwenza intando yomnikazi wophawu. Indlela okwenziwa ngayo lokhu ukuthi okufakwayo kungcolisa imisebe yokukhanya evela kumuntu ofisa ukungabonakali, noma isakhi sangaphakathi sidiliza noma sisika umugqa wombono walabo ababonayo, ukuze bangaboni ophetheyo. Kunoma ikuphi, imisebe yokukhanya evela kumnikazi ayinqunyelwe kulayini wombono walowo obonayo, ngakho-ke akunakwenzeka kuye ukubona umuntu okhipha isisekelo.

Imvelo Yezigigaba Zomlingo

Ukuthi into ethile yemilingo ivikela othembekile engozini akuyona into engeyona eyemvelo ukwedlula ukuthi induku yensimbi ivikela indondolo emisebeni yombani. Induku yensimbi efanelekile izohola umbani uyihambise iwele phansi. Intambo izohamba ngogesi wamanje bese idlulisa izwi lomuntu kumabanga amade. Lokhu, ngendlela yayo, kungumlingo njengokudluliswa kwemiyalezo ngaphandle kwensimbi, noma ukuthunyelwa kukagesi kagesi ngaphandle kwezintambo ukukuphatha, okuthi feats zingenziwa ngemilingo. Umehluko ukuthi manje sazi kakhulu ukuthi izingcingo kanye ne-telegraph zisebenza kanjani, futhi sazi okunye ukubonakaliswa kukagesi, ngenkathi amandla ezinsimbi zokubopha izinto zasisekelo awaziwa ngokujwayelekile yize uphawu lusebenza kuhlobo olufanayo lwesipoki njengoba lusetshenziswa ku-physics esetshenziselwa ukusetshenziswa okujwayelekile kwezentengiso.

Kungani Imisebenzi Yomlingo Yehluleka

Ukwehluleka kwophawu lokusebenza kusebenza kungenxa yokungazi noma ukungabi nalwazi komenzi ekukhetheni kwezinto azisebenzisayo, ukungazi uzwela nokungaqondani phakathi kwezinto azisebenzisayo neziphephelo azosayina, noma ukungakwazi kwakhe dlulisela amandla okubopha noma okubopha. Ukube abasebenza ngogesi bebengenalo ulwazi nesipiliyoni se-physics, bebezohlangana nokwehluleka okuningi emabhizinisini abo ukukhiqiza i-telegraphy engenantambo, noma kunikeze ukukhanya, ukushisa noma amandla.

Izimo Zempumelelo

Izinto ezisetshenziswayo ngeke zisebenze ngoku-oda noma isifiso nje ngaphandle kokuthi ziboshwe ngophawu. Impumelelo incike ekwenziweni kophawu namandla alo okuqina ukuze abophe izakhi zokulalela. Izici zokwenziwa kokwenza uphawu yizinto ezisetshenziswayo, isikhathi sokwenza, inhloso kanye namandla omenzi wophawu.

Izinto ezisetshenziswayo kumele kube zezokuthile noma izakhi zesipoki ezizosebenza, noma kwento ephambene naleyo yamathonya okumele agcinwe kude. Ezinye izivalo zinenhlanganisela yazo zombili izimfanelo zokuvikela nokuhlukumeza. Izinto ezibonakalayo okwenziwa kuzo izimbotshana kuzo kungaba ngumhlabathi, ubumba, amatshe anamanzi noma agundayo, amakristalu, amatshe aligugu, izinkuni, amakhambi noma izinto zokukhulisa izilwane, njengethambo, uphondo lwendlovu, izinwele; noma ukuhlanganiswa kwezinye zalezi zinto zokwenziwa. Insimbi zivame ukusetshenziselwa ukwenza uphawu, ngoba izinsimbi zibonisa ngendlela eyinkimbinkimbi into eyindilinga yazo. Ukunakwa kwezinto ezisetshenziswayo kuqhutshwa kalula ngensimbi, okuyizindlela ezinhle zokuxhumana. Insimbi efana nesiliva izodonsa izipoki zamanzi iphinde ixoshe izipoki zomlilo; noma kunjalo ingenziwa ukuthi isebenze ngokumelene neziphepho zamanzi. Ngokuhlanganiswa kwezinsimbi, izipoki zezinto ezahlukahlukene zingahlobene futhi zihlanganiswe ndawonye. Amatshe, phakathi kwawo amadayimane, amasafire, amarimothi, amaragi, opals, amakristalu, ukuheha izakhi ngezinga elikhulu kakhulu kunezinye izinto eziningi. Ngakho-ke itshe elinjalo lingasetshenziswa kalula njenge-talisman ukufinyelela lelo banga lelo itshe elingelalo, kepha umlumbi kufanele azi ukuthi angabeka kanjani uphawu oluthile kulo, futhi kufanele futhi azi ukuthi kungabekwa uphawu kanjani itshe eliyisisekelo kulo.

Kwesinye isikhathi isisetshenziswa sisetshenziswa endaweni yaso yokuqala. Kwesinye isikhathi kumele, ngaphambi kokuba isetshenziswe, iphathwe futhi ilungiswe ngokucophelela ngokubhaka, ngokumisa elangeni, ngokuchayeka ekukhanyiseni kwenyanga ngezigaba ezithile, ngokugeza, ukuncibilika, ukushisa ngamandla, ukufafaza. Lapho okuqukethwe kuvikelwe futhi kulungiswa, lapho-ke kuza ukwenziwa kwembali. Isikhathi nenkathi azihlali njalo, kepha zivame, zibalulekile ekwenzeni uphawu.

Icela Ababusi Ababalulekile

Omunye wababusi noma ababusi abangaphansi kwento ethile angacelwa futhi usizo lwalowo mbusi luvikelwe uma isiko elifanele lenziwa ngesikhathi esifanele; noma isipoki esikhethekile sento evikelayo singadalwa ngumenzi wesibonakaliso. Umkhosi wokudala kumele ubonwe uma kuzokwakhiwa isipoki. Umkhosi wokuncenga kumele ulandelwe lapho usizo nokuvikelwa komunye wababusi bento kufunwa. Noma ngabe yiluphi uhlobo lomkhuba wokudala, impumelelo yendalo izoncika olwazini lomdali namandla akhe entando nemicabango. Kumugqa wokunxusa, amalungelo kanye namandla wombusi oyisisekelo kufanele kuvunywe, futhi abanye basebenzisane naye ukuze bathole usizo abaludingayo. Isiporho sizogcina ingxenye yaso icwecwe kuze kube sezingeni futhi imvamisa kakhulu kunesomuntu. Uma umncengeli wokuvikela noma omunye umusa ephula ngamabomu lelo noma ehluleka ukugcina isithembiso noma ithemu elibalulekile, khona-ke isipoki siyomlethela inhlekelele nehlazo.

Lapho usizo lombusi osezingeni lufunwa, kwenziwa umcimbi ethempelini noma endaweni enikelwe umbusi, noma kwenye indawo endaweni ekhethiwe futhi enikezelwe okwesikhashana inhloso. Ngemuva kwalokho isiko lokuqina liyalandela. Isiko lokuqina ngumkhosi lapho umbusi wesakhi esidlulisela khona phezu kwophawu amandla acelwayo, abese ebopha ithonya eliyisisekelo noma eliyisisekelo. Lokhu kwenziwa ngokudweba phezu kombhalo igama lombusi, noma izibonakaliso noma uphawu lwekhompiyutha, kuhambisana noma ngaphandle kwama chantsha kumandla aphiko, nangokushiswa kwempepho, amakha, kanye neminikelo.

Ngalesi siko, opharetha unika ingxenye yesiprofetho sakhe esiyisisekelo, esifakwa bese sihlanganiswa nophawu. Ingxenye yesisekelo somuntu ayinikezayo iyingxenye yesici esizoncolisiswa, futhi idluliselwa kalula njengetshe elilayisha lifaka uzibuthe kucezu lwensimbi ethambile. U-opharetha akavamile ukwazi ukuthi ufaka ingxenye ethile yesipoki sakhe kufakwe uphawu, kodwa usinika lokho. Kungenxa yale ngxenye yesisekelo sakhe engena kulayini lapho noma yikuphi ukwehluleka kungamphatha khona.

Isenzo sokudlulisa senziwa ngokuphefumula noma ngokunikeza ingxenye yegazi noma olunye uketshezi lomzimba wakhe, ngokuhlikihla uphawu ngesandla sakhe, noma ngokudlula kukazibuthe bese ebiza igama phezu kwaso, noma ngokubheka ngokungaguquki nokubona ku-seal lokho akuthandayo, noma ngokufaka kufaka uphawu ucezu lwensimbi noma enye into eseyiphathe isikhathi esithile kumuntu wayo ngaleyo njongo.

Ngalesi siko umbusi ube esecela ukuthi azonikeza ubufakazi bokuthi ubukhona bakhe ngokubonakala esesimweni, njengomuntu noma ngenye indlela, noma ngenkulumo noma ngezibonakaliso, futhi akhombise ukujabula nokuvuma kwakhe. Imicikilisho ingaba lula noma i-ornate. Kepha ekusebenzeni kwazo, yonke imigqa ibekwa ezokwenza ukuthi lawo mthelela abizelwe kuwo, asebenze ngaphansi kophawu.

(Kuzoqhutshwa)