I-Word Foundation
Yabelana ngaleli khasi



THE

I-WORD

Vol. 23 MAY 1916 Cha 2

I-Copyright 1916 ka-HW PERCIVAL

IZINHLOBO EZINGAPHAMBI ABANTU

(Iyaqhubeka)
Iziqalekiso Nezibusiso

INHLAMBA yisenzo sokwenza ukuxhumana lapho izipoki zemvelo zingadala ububi obuthile futhi zehlele kumuntu oqalekisiwe. Isiqalekiso sivama ukuphumela ekudalweni kwesidalwa esibiza futhi sehlisele phezu kobubi obuqalekisiwe abenziwe sona noma ububi angase ahlushwe ngabo yilowo omqalekisayo. Uma isiqalekiso sishiwo ngeke siphumelele kulowo esijikijelwa sona, kodwa siyohlehla kulowo oqalekisiweyo, ngaphandle uma oqalekisiwe enike isiqalekiso ilungelo lokumthinta. Leli lungelo kanye namandla anikezwa isenzo esithile esilimazayo kulowo oqalekisayo noma komunye umuntu wesithathu. Umthuki angase abe ithuluzi kuphela lapho ukonakala kwehliselwa phansi kulowo owonile. Isiqalekiso sikababa ikakhulukazi sikamama siyingozi futhi sinamandla, uma sijikijelwa enganeni embi. Isiqalekiso siqondile futhi sinamandla ngenxa yegazi nezibopho zezinkanyezi zomzali nengane. Ngokunjalo, isiqalekiso sengane esibhekiswe kumzali oyihlukumezayo futhi oyicindezele, singahanjelwa yimiphumela emibi. Isiqalekiso sentombazane elahliwe ngokumelene nesithandwa esiphule isondo layo singase simdonsele umonakalo.

Amandla esiqalekiso alele ekugxiliseni kuso sibe esikhaleni esifushane sobubi obuningi obekuthi, esikhathini esijwayelekile, busakazwe futhi kuhlangatshezwene nabo phakathi nenkathi yesikhathi enkulu kakhulu, okungukuthi, obudlulela ekuphileni noma ukuphila. izimpilo eziningi, futhi yibuphi ububi obungaphucwa amandla abo okuchoboza. Lapho isiqalekiso sishiwo ngendlela efanele ngumuntu oye ngokwemvelo noma lowo umenzi wobubi emnike amandla okuhlanganisa lobu bubi futhi abubophe kuye futhi ehlise phezu kwakhe, bese eqalekiswa, kuyisiphetho esibi.

Cishe wonke umuntu, phakathi nokuphila kwakhe, unikeza izinto ezanele zokwakha indikimba yesiqalekiso. Lesi akusona isifenqo. Uma sikhuluma ngomzimba wesiqalekiso, sikhuluma ngento engokoqobo, ngoba isiqalekiso siyisidalwa esiyisisekelo. Umzimba wawo wenziwe ngobubi obuthile, futhi lokhu, ngokudalwa kwesisekelo, sifakwe esimweni futhi sihlelwe ngamazwi esiqalekiso, uma liphinyiselwa ngesinye sezigaba ezimbili zabantu ezibalulwe ngenhla, okungukuthi. , labo abanamandla ngokwemvelo, kanye nalabo umenzi wobubi awanikeze ngokungalungile bona noma umuntu wesithathu.

I-elemental eyakhiwe ngendlela yesiqalekiso ihlala kuze kube yilapho isiqalekiso sigcwaliseka, futhi ukuphila kwayo ngale ndlela kuphelile. Othukayo angase athole ugqozi kungazelelwe ukuze enze isiqalekiso, bese amazwi esiqalekiso abonakale egeleza ngokwemvelo futhi ngokuvamile anesigqi ngomlomo wakhe. Abantu abakwazi ukuthuka ngokuthanda kwabo. Abantu abanenzondo, abanonya, abanenzondo abakwazi ukuqalekisa ngokuthanda kwabo. Bangase basebenzise amagama azwakala njengesiqalekiso, kodwa amagama anjalo awanawo amandla okudala isiqalo. Ukudalwa kwe-elemental, okuyisiqalekiso sangempela, kungenzeka uma izimo zivumelana osekushiwo.

Nakuba cishe wonke umuntu ngakolunye uhlangothi enze okwanele ukunikeza umzimba wesiqalekiso, nokho ngeke kwenzeke ukwakha isisekelo uma umenzi wobubi enecala lakhe imicabango nezenzo ezithile ezinhle, eziqine ngokwanele ukuvimbela ukudalwa okuyisisekelo.

Izibusiso

Njengempahla yomzimba kanye nokudalwa kwesisekelo esiba isiqalekiso sakhe, sinikezwa imicabango nezenzo zomuntu oqalekisiwe, ngakho-ke umuntu anganikeza imicabango emihle nezenzo zomusa ngokwanele, ukuze umuntu onesiphiwo semvelo anikeze amandla. lokubusisa, kumbe othi ngesenzo esingavamile salowo obusisiweyo, enze ithuluzi lalesosikhathi, lokumbiza ambusise.

Isibusiso siyisisekelo, umzimba wawo wenziwe imicabango edlule nezenzo zomuntu obusisiwe. Okubalulekile kungadalwa lapho kuphakama isenzakalo esifanele, njengokuhamba noma ukushona komzali, noma ukungena ohambweni, noma ukuqala komsebenzi. Abantu abagulayo, abadabukileyo noma abaneshwa, futhi ikakhulukazi phakathi kwabo abantu abadala, bangase bathi isibusiso esiphumelelayo kulowo oye wazama ngokungenabugovu ukwenza okuhle.

Ngaphezu kwalezi zigaba ezimbili zabantu okukhulunywe ngazo, labo abaneziphiwo zemvelo zesibusiso noma zokuqalekisa, nalabo labo isiphetho somuntu esibenza babe ithuluzi elifanelekayo lokujikijela isiqalekiso noma ukubusisa kuye, kunesigaba sabantu abaye ulwazi lwemithetho ngokuvamile olungaziwa futhi ubani ongasho ngesimemezelo sesiqalekiso anamathisele isipoki esisodwa noma ngaphezulu semvelo embi kumuntu, bese sonakalisa impilo yalowo oqalekisiwe, noma onganamathisela isisekelo esihle kumuntu futhi ngakho-ke mnike ingelosi engumqaphi, evikela ngesikhathi sengozi, noma imsize emisebenzini. Kodwa kuzo zonke izimo, okwenziwayo kufanele kwenziwe ngokomthetho we-karma futhi akusoze kwenziwa ngokumelene nakho.

(Kuzoqhutshwa)