I-Word Foundation
Yabelana ngaleli khasi



THE

I-WORD

Vol. 19 JULY 1914 Cha 4

I-Copyright 1914 ka-HW PERCIVAL

I-GHOSTS

(Iyaqhubeka)
Ama-Spirit of Desire of Men Dead

ISIHLOBO sobuntu esivame ukujabhisa sidla isifiso senyoka sesifiso sendoda ethile efile. Umehluko phakathi kwesifiso ghost sendoda efile eyayingumuntu ozibona ngokwedlulele nowomunye owayeyi-Paphian hedonist akuwona umehluko kuhlobo lwesifiso, kodwa umehluko ngekhwalithi nendlela yayo. Ifomu libonisa ikhwalithi yesipoki sesifiso, ukunyakaza indlela yesenzo saso. Ubulili njengesinye sezigaba ezintathu zesifiso sezipoki zamadoda ashonile, yimvelo yesifiso. Izilwane ezinjengengulube, inkunzi, inyoka, zibonisa ngezindlela zazo ikhwalithi yezocansi obekuyisifiso sokubusa ngesikhathi sokuphila. Ukunyakaza kwesifiso sesipoki kuhlukanisa umuzwa waso njengowokubumbana, noma ocwengisisiwe futhi omuhle.

Ifomu, imikhuba kanye nokunyakaza kwe-hog yileya yendoda ebheka izifiso zayo ngaphezu kwakho konke okunye, futhi inikeze ukudlala ngokukhululeka ebuhlakani bayo, ngokubheka okuncane isimo noma indawo. Isilwane esinjenge nkunzi simele indoda ebusayo ebusa kuye ezinye izinkanuko, kepha uhlobo nemikhuba yayo kungacasuli njengaleyo yehagu. Kepha kunezinye izimfanelo zokuzwela kwabaphilayo, nezezifiso zabafileyo. Kunomuntu we-charm and delicacy kanye nohlobo lokuzala, ofezwayo, ukuqonda kwakhe lezobuciko kubangela imibono yakhe nobuhlakani bakhe bufunwe ngabantu bezamasiko; kepha ubani, ongahambisani nalokhu, ungumkhulekeli wesihawu. Izipho zakhe zangaphakathi, ukunambitheka kwakhe okutshaliwe, amandla obuhlakani bakhe, aqashwa ekunikezeni izimo ezinhle kakhulu kanye nezilungiselelo zobuciko bezenzo zobuntu. Ngaphambi komhlaba wonke lokhu kuthiwa kunenzalo yesiko futhi kunikezelwe ekukhulekeleni ubuciko. Kepha eqinisweni isihlonipho esinjengalesi sisebenza ukusebenza ukufakelwa izinzwa futhi sinikeze ubukhazikhazi bezungeze izithombe zokuzizwa zengqondo zabakhulekeli babo.

Okumaphakathi nomzimba we-epicure nokwengamela imisebenzi yakhe isifiso senyoka sesipoki sendoda efile.

Esikhathini esedlule, izifiso zenyoka zabantu abafile ziye zaqhakambisa futhi zaqhubekisela phambili inkambiso yokuziqhenya okuhle, okubizwa ngokuthi amasiko angcwele noma ayimfihlo; futhi bayaqhubeka nokwenza namuhla, futhi bazokwenza njalo ezikhathini ezizayo, kuze kube yilapho umuntu azi ukuthi iyini imvelo yakhe, futhi enqaba ukuba kubuswe ngamandla avela kuye. Lokhu ukukwenza ngokuzama ukuzibusa.

Okushiwoyo maqondana nezifiso zesipoki sabantu abafile, ngesimo nangekhwalithi yabo maqondana nokusizakala, kufanele kusetshenziswe nakwezinye izimpande ezimbili zesifiso, isihluku nokuhaha, ngaphandle kokuthi angeke kushiwo ukuthi kukhona indikimba ekuhaha. Umlando ukhombisa ukuthi isihluku esenziwa njengobuciko obuhle, lapho ubuhlakani babukhokhiswa intambo ukuhlaziya ukuhlukunyezwa futhi bushintshe amathuluzi okuhlukunyezwa wokuthi lobuhlungu besisulu kufanele buqhubeke isikhathi eside futhi bukhuliswe. Lapho isihluku esenziwa ngaleyo ndlela futhi sithathwa njengesihloko sokutadishelwa futhi senziwa, ikati linesifiso sokufelwa yisidumbu sabafi, noma liyazulazula ngaphakathi noma ngaphakathi komzimba wefiend ephila. Iyahlanza ibhulukwe futhi ilinda ithuba layo lokuhlushwa ngamazwi nangezenzo.

Kepha izifiso zesifiso sabantu abafile okuyisimo sokuhaha, ayinandaba nokuthi into yokuhaha ivikeleka kanjani nokuthi iphathwa kanjani. Ukuphela kokunakekelwa ukuthi into yesifiso sabo ivikelekile. Umuntu ophilayo udla ngendaba yokuhaha kwakhe, futhi isifiso sakhe sondla impisi yesigodi noma esinye isifiso somoya sabafi.

Amanye amadoda abonakala enengqondo yokuthi angathola kanjani; futhi imvamisa bayakuthola, abakufisayo. Kubukeka sengathi banomqondo obukhali wokufuna kanye nezidingo nokuthi yini ezokwenzeka; noma abantu babonakala behamba bangene bebanjwe yizicupho zabo. Onke amandla awo aqashiwe futhi azibandakanye ngenkuthalo ekuphangeni izisulu zawo, futhi izimo ezingezona ezawo uqobo zivame ukubonakala zisebenza.

Ezimweni lapho izinzuzo nezinzuzo zithathwa, ngaphandle kokubheka labo abaqhamuka kubo, umgqugquzeli nomhlahlandlela ekuthatheni kungenzeka kube yisifiso sendoda efile.

(Kuzoqhutshwa)